Plein 44 : Voorstel voor een getordeerd plein

\Vanuit de Nijmeegse bevolking gaan stemmen op die de miserable staat waarin het Plein 44 verkeert ter discussie stellen. Deze actieve participatie verdient aandacht.

Het Nijmeegse Plein 44 oogt alsof men al vele malen geprobeerd heeft het op te knappen. Het ziet er uit alsof men sinds de architectuur van de Wederopbouw elke vijf jaar het plein een face-lift heeft gegeven. Het resultaat is een collage van verschillende bouwstijlen en tijdgeesten. Al met al een rommelige indruk.

Heeft het zin om het Plein 44 nog een keer nieuw behang te geven, zodat het weer voldoet "aan de eisen van deze tijd" of ontstaan er dan in 2006 dezelfde problemen als waar we nu voorstaan?
Ligt het Plein 44 eigenlijk wel op de goede plek?

Wij stellen voor om een (gradueel) hoogteverschil in de vorm van een helling op het plein aan te leggen. Dit hoogteverschil verbindt het geplande kabeltramstation (op 25 meter boven het plein) met de Broerstraat. Deze helling wordt uitgevoerd als een van de omgeving losgesneden, getordeerd vlak.
Zo'n getordeerd vlak dat zijn aanvang vindt in de Broerstraat herbergt in het hoogste punt het tussenstation van de kabeltram. Het hoogste punt van het vlak legt een visuele relatie met de campanile en de Molenstraatkerk. Het opgaande vlak geeft de vroegere route langs het plein naar de Houtstraat een nieuwe dimensie en schaal en accentueert daardoor de doorgang naar de benedenstad. De nu te weidse verbinding met de benedenstad en de Grote Markt krijgt meer betekenis doordat het een straatwand krijgt.


· het 3d vlak kan het busstation inkapselen waardoor het plein gewaarborgd blijft van geluid- en geurhinder
· het plein kan een recreatieve functie krijgen: terassen op het zuidwesten of tribune voor evenementen met bijvoorbeeld een podium in het laagst gelegen gedeelte van het plein
· het plein kan een commerciële functie krijgen: de te slopen gelegenheden aan de Broerstraat kunnen binnen het plein, naast andere commerciële bestemmingen, opnieuw een plek krijgen
Er is plaats voor ca 20.000 m2 commerciële voorzieningen 'onder' het plein.
· het plein maakt het mogelijk om de omliggende bebouwing vanaf hogere niveaus, bijvoorbeeld met skywalks, te ontsluiten waardoor bovenliggende verdiepingen beter geëxploiteerd kunnen worden
· het plein kan tevens een sociale functie vervullen, naast die van ontmoetingsplein, door het wonen verder terug te brengen naar het centrum. Door meer woningbouw te realiseren is levendigheid en daarmee sociaal toezicht dag en nacht gegarandeerd.
· het plein wordt, net als de kabeltram, een icoon van Nijmegen
· het plein benadrukt op extreme wijze het niveauverschil dat zo karakteristiek is voor Nijmegen
· de maat van het plein en de ruimtelijke balans in het gebied tussen de singels blijven gehandhaafd. Onderaan het plein wordt het plein intiemer ervaren door dat het bestaande maaiveld kleiner is. Hoe hoger op de helling hoe ruimtelijker het plein wordt. Bovenaan de helling kun je over Nijmegen heenkijken.
· het van de omgeving losgesneden plein vormt letterlijk en figuurlijk een breukvlak op een punt waar boven- en benedenstad, verschillende stijlen en verschillende tijden elkaar ontmoeten. Hierdoor verkrijgt het plein als breukvlak een herdenkingskarakter. Het breukvlak als metafoor voor het bombardement van Nijmegen.

 

De ligging van het Plein 44 aan de Bloemerstraat / Augustijnerstraat staat garant voor doorgaand stadsverkeer, bussen en de afwezigheid van een veelgebruikte routing voor voetgangers.
Aansluiting bij de menselijke maat en een drukbezochte uitgaans- of winkelstraat zou het plein aantrekkelijker kunnen maken.
Door de panden aan de zuidzijde van het plein af te breken en Cosmo, Van de Werff, Bertine elders een nieuwe lokatie aan te bieden, wordt het Plein 44 aangesloten aan de Molenstraat / Broerstraat. Het wordt een adres aan een drukke winkel- en uitgaansroute tussen station en Valkhof. Daarmee wordt het commercieel interessant en kan het zich onttrekken aan de allure van een wijkwinkelcentrum die het nu heeft.
De toren van het palazzo wordt dan als hedendaagse campanile in het nieuwe plan opgenomen: een verwijzing naar het ontstaan en bestaan van de wederopbouwarchitectuur.

.

 

Het nieuwe Plein 44 zou een nieuw type toevoegen aan het spectrum van pleinen dat het centrum van Nijmegen reeds kent, te weten Kelfkensbos (een potentieel evenementenplein), het Koningsplein (het uitgaansplein), de Grote Markt (het cultuur-historische gezicht van Nijmegen) en Kronenburgpark (de achtertuin van het centrum). De toevoeging: een multi-functioneel driedimensionaal plein: een nieuw hart van Nijmegen. Door de combinatie van busstation en kabeltram wordt het plein een lokale 'hub' op het gebied van openbaar vervoer in Nijmegen
Zijn betekenis als ontmoetingsplein zal nog verder toenemen.

 Arjan Harbers en Andrea Voskens